Cosmopolitan monism versus cosmopolitan pluralism. Cynics and Stoics – the two opposite foundations of moral cosmopolitanism

Przedmiot badań. Na przełomie XX i XXI w. kosmopolityzm stał się przedmiotem intensyw­nych Jednym z kluczowych zagadnień będących zainteresowania jest pro­blematyka relacji pomiędzy narodową a kosmopolityczną tożsamością.
 Cel badawczy. Celem prowadzonego badania porównanie dwóch modeli kosmopolityzmu, dla których relacja ta stanowi centralny punkt odniesienia. Za najbardziej charakterystyczne jed­nocześnie najlepiej ilustrujące tę kwestię autor uznaje koncepcje moralnego kosmopolityzmu re­prezentowane jednej strony przez greckich cyników, drugiej stoików.
 Metoda badawcza. Korzystając metody historyczno-porównawczej krytycznej, artykuł przedstawia dwie starożytne odpowiedzi na to kluczowe pytanie. Koncepcja cyników zawiera monistyczny, podczas gdy koncepcja stoików pluralistyczny model między tożsamo­ścią kosmopolityczną. Zgodnie cynickim podejściem monistycznym lojalność wobec uniwersalnych, kosmopolitycznych „praw cnoty” ma zawsze pierwszeństwo przed lojalnością lokalnej lub narodowej wspólnoty, oparta idei oikeiosis pluralistyczna stoicka daje raczej tożsamości niż kosmopolitycznej.
 Wyniki. Porównanie tych hellenistycznych koncepcji prowadzi do wniosku, że nacecho­wana radykalnym etycznym naturalizmem monistyczna postawa cynicka, choć psychologicz­nie mniej wiarygodna stoicka, moralnie spójna nie cynika etyczno-psy­chologicznego rozdarcia. Natomiast mimo iż zdecydowanie bardziej wysublimowana psychologicznie znacznie wiarygodna, może wprowadzać element wewnętrznego konfliktu państwa rządzących wspólnotą Podkreślając za cynikami wierność uniwersalnych praw cnoty, stoicy pragną bowiem jednocześnie pozostać lojalni własnego państwa.